Gaziantep pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış, köklü geçmişe sahip tarihi ipekyolu üzerinde yer alan bir şehir. Konumu dolayısıyla tarih boyunca önemli bir kültür, ticaret ve turizm merkezi olma özelliğini sürdürmüş. Gaziantep aynı zamanda zengin ve kendine has mutfağı ile de anılan bir şehir. Gastronomi dalında UNESCO yaratıcı şehirler ağına dahil olan ilk ve tek Türk şehri olma özelliğine de sahip.

NEREYE GİDİLİR?

Zeugma Mozaik Müzesi

Dünyanın en büyük ve önemli mozaik müzesi sayılan Zeugma Müzesi, tarihi ipekyolu üzerinde yer alıyor. Zeugma antik kentinden çıkarılan parçalar bu modern ve büyük müzede sergileniyor. Müzede mozaikler, çeşme, sütun ve heykeller, o dönemde Zeugma’da yaşamış insanların günlük ve kültürel hayatını yansıtacak biçimde düzenlenmeye çalışılmış. Mozaiklerin ilgi çekiciliği, ışık ve müziğin etkisiyle müzede mistik bir hava hissediyorsunuz. Önceden biraz bilgi edinip giderseniz ya da oradaki kulaklıklardan kiralayarak mozaiklerin hikayesini dinlerseniz gezerken daha çok keyif alırsınız.

Müzenin en ilgi çekici parçası 'Çingene Kız' adıyla bilinen mozaik. Türkiye’nin Mona Lisa’sı olarak bilinen eserin hikayesi net olarak belli değil. Bir kadını mı erkeğe mi tasvir ettiği bilinmeyen mozaiğin Büyük İskender’e ait olduğu da söylenceler arasında. Dağınık saçları, dolgun elmacık kemikleri, kulağındaki küpelerle kazı ekibi tarafından çingene kızına benzetildiğinden bu adı almış. Mozaiğin en ilgi çekici yanı gözlerinin kendisine bakanı takip ediyor hissi vermesi. Mozaikte 'çingene kızı'nın bakışlarını etkili kılmak için özel bir yöntem kullanılmış. Bu çingene kızı, Zeugma’nın ve Gaziantep’in sembolleri arasında.

Müze her gün açık ve giriş ücreti 10 tl, müzekart geçerli.

Bayazhan Kent Müzesi

Bayazhan 1909 yılında bir tütün tüccarı olan Bayaz Ahmet Efendi tarafından Halepli mimarlar ve Ermeni taş ustalarına yaptırılmış, daha sonra şehrin kültürel geçmişini yansıtan bir müzeye dönüştürülmüştür. Burada Gaziantep’in tarihi, turistik yerleri, el sanatları, mutfak kültürü gibi konularda bilgi edinmek mümkün.

Gaziantep Emine Göğüş Mutfak Müzesi

Göğüş Konağı içerisinde yer alan müze, Gaziantep’in mutfak kültürünü tanıtmayı amaçlıyor. Burası Türkiye’nin ilk mutfak müzesi olma özelliğine de sahip. Müzede unutulmaya yüz tutan yemeklerle ilgili görseller ve bilgilerle birlikte mutfakta kullanılan araç gereçler sergileniyor. Ayrıca Antep’teki yemek ritüeline ait sahneler mankenlerle canlandırılmış.

Gaziantep Oyun ve Oyuncak Müzesi

Tarihi Bey Mahallesi’nde bir Antep evinde kurulan müze Türkiye’nin dört oyuncak müzesinden bir tanesi. 1700-1970 yılları arasında üretilmiş çok geniş bir oyuncak koleksiyonuna sahip müzede altı yüz civarında oyuncakla birlikte sinema, çizgi film ve masal karakterleri sergilenmektedir. Ayrıca burada dünya çocukları temalı çok ilgi çekici ve mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir de mağara bulunmaktadır.

Gaziantep Arkeoloji Müzesi, Etnoğrafya Müzesi, Atatürk Anı Müzesi, Savaş Müzesi, GorgoMedusa Cam Eserler Müzesi, Ali İhsan Göğüş Müzesi, Şahinbey İslam Bilim Tarihi Müzesi, Gaziantep Mevlevihanesi Müzesi, Gaziantep Hamam Müzesi, Gaziantep Kültür ve Tarih Müzesi, Saklı Konak Bakır Eserleri Müzesi görülebilecek diğer müzeler arasında. Bu uzun listede de görüldüğü gibi Gaziantep müzeciliğe önem veren bir şehir.

Gaziantep Kalesi

Hala bütün ihtişamıyla ayakta duran ve şehrin pek çok yerinden görülebilen Gaziantep Kalesi’nin tam olarak ne zaman yapıldığı bilinmiyor. Roma döneminde gözetleme kulesi olarak inşa edildiği tahmin ediliyor. Eski Gaziantep kalenin çevresinde kurulmuş. Evliya Çelebi de Seyahatname’sinde bu kaleden bahseder. Çelebi, kalenin otuz iki burcundan bahsetse de bugüne on iki tanesi ulaşmıştır. Yapılan arkeolojik kazılarda Osmanlı dönemine ait bir hamam ve cami kalıntılarına rastlanmış. Zindanların bulunduğu bölüm daha sonra Gaziantep Panorama Müzesi’ne dönüştürülmüştür. Burada İstiklal Savaşı’nda verilen mücadele, resim, heykel, sunum ve maketlerle anlatılmaktadır.

Tarihi Hanlar

Gaziantep, tarihi ipekyolu üzerinde bulunan ve ticari hayat açısından önemli bir şehir. Bunun da etkisi ile şehirde Selçuklu ve Osmanlı döneminden kalma otuz civarında han mevcut. Bu hanların önemli bir kısmı hala ticari ve sosyal hayat açısından önemini koruyor. Başlıcaları Hışva Hanı, Zeytin Han, Gümrük Hanı, Tütün Hanı, Millet Hanı, Pürsefa Hanı, Şire Hanı, Yemiş Hanı, Yeni Han... Bu hanlarda yöresel ürün alışverişi yapabileceğiniz gibi bazılarının içinde bulunan kafelerde bir şeyler içip dinlenmeniz de mümkün. Bazı hanların içerisinde tarihi mağaralar da bulunmakta, çoğu cafe olarak kullanılan bu mekanlar doğal klima özelliğine sahip olması dolayısıyla özellikle yazın ilgi odağı haline geliyor.

Tarihi Camiler

Eski bir şehir olması dolayısıyla Antep’te pek çok tarihi cami mevcut. Ömeriye Camii Antep’in en eski, Boyacı en büyük camilerindendir. Ali Nacar Camii, Hacı Nasır Camii, Eyüpoğlu Camii, Kılınçoğlu Camii, Alaüddevle Camii, Kurtuluş Camii, Tahtani Camii gibi görülebilecek daha pek çok tarihi cami bulunmaktadır.

Tarihi Hamamlar

Gaziantep’te Osmanlı’dan kalma hamam geleneğini yansıtan pek çok tarihi yapı bulunmakta. Bunların başında kalenin eteklerinde yer alan Tarihi Naib Hamamı gelir. 1600’lü yıllardan kalma hamam hala hizmet vermeye devam ediyor. Pazar Hamamı, Tabak Hamamı, Nakıpoğlu Hamamı, İki Kapılı Hamam Gaziantep’teki diğer tarihi hamamlar arasında sayılabilir.

Bey Mahallesi

Tarihi Gaziantep evlerinin en güzel örneklerini Bey Mahallesi’nde görebilirsiniz. Dar sokaklar, taş evler arasında Gaziantep’in tarihi dokusunu bu mahallede görmek mümkün. Eski Sinema Sokağı, Şiir Sokağı gibi hoş sokak isimleri var. Bey Mahallesi’ndeki güzel Antep evlerinden bir kısmı butik otel ve kafe olarak hizmet veriyor.

Türkiye'nin en büyük Hayvanat Bahçesi, Botanik Bahçesi, tarihe ilgi duyanlar için Zeugma ve Dülük antik kentleri, Rumkale Gaziantep’te görülebilecek diğer yerler arasında.

NEREDE/NE YENİR?

Gaziantep lezzet tutkunları için tam bir cennet. Akla önce kebap ve baklava geliyorsa da Antep mutfağı yüzlerce farklı yemeği ile keşfedilmeyi bekleyen bir hazine.

Katmer

Anadolu’nun birçok yerinde katmer deyince akla börek geliyor. Antep’in katmeri ise kaymak, fıstık ve şekerle yapılan muhteşem bir lezzet. Sütle birlikte kahvaltıda tüketiliyor. Katmer ustaları taze taze gözünüzün önünde hazırlıyor ve odun ateşinde pişiyorlar. Hamurun elde ve yer yer de havada çevrilerek o kadar ince açılması tam bir şov, mutlaka izlemelisiniz. Katmer için Zekeriya Usta ve Metanet önereceğimiz yerlerin başında.

Beyran

Beyran, Antep’e özgü bir çorba çeşidi. Antepliler sabah kahvaltısında tercih ediyor. İçinde kuzu eti, et suyu, pirinç, acı biber ve sarımsak var. Bu çorbanın özelliği etinin yaklaşık on saat pişmesi, lezzeti buradan geliyor. Haşlanmış et, pirinç ve et suyu servis esnasında birleştirilip sarımsak ve acı biber de eklenerek harlı ateşte kısa bir süre kaynatılıp servis ediliyor. Metanet ve Dukat, beyran için tavsiye edeceğimiz mekanlardan.

Kebap

Antep mutfağında kebap önemli bir yere sahip ve dolayısıyla da çok fazla kebap çeşidi var. Kebaplarda genellikle kuzu eti kullanılıyor. Kebaplar kuzu etinin kuşbaşı ya da kıyma halinde kullanılması ile hazırlanıyor. Bazı kebaplarda kuşbaşı salça, sarımsak ve baharatla marine edilerek pişiriliyor. Kıyma ise zırh denen özel bıçakla kıyılıyor. Kıymaya köftelik bulgur, sarımsak nane eklenerek yapılan simit kebabı; soğan, patlıcan, domates, keme (bir çeşit mantar), yenidünya, elma gibi sebze ve meyvelerle yapılan kebapları Gaziantep mutfağının başlıca kebapları arasında sayabiliriz. Boğazaltı, altı ezmeli, ali nazik yine denenebilecekler arasında. Aşina Gaziantep Mutfağı, Halil Usta, İmam Çağdaş en güzel kebapları tadabileceğiniz mekanlar.

Lahmacun

Lahmacun her yerde bulunabilecek bir lezzet olsa da Antep usulü başka. Farklılığı ise soğan yerine sarımsak kullanılması. Tabii ki etin kalitesi ve kullanılan baharatlar lezzeti katlıyor. Lahmacun turp, limon ve maydanozla sunuluyor. Lahmacun için Üçler, Şebciler ve Çıtır Lahmacun’u deneyebilirsiniz.

Yuvarlama

Gaziantep’in özel yemeklerinden bir tanesi 'yuvarlama'. Bu yemeğe çorba derseniz, bir de 'r' harfini yutarak 'yuvalama' derseniz Antepliler kızıyor bilginiz olsun. Hazırlanması zahmetli bir yemek o yüzden eskiden bayramlarda ve diğer önemli günlerde yapılırmış. Yuvarlama adını almasına sebep olan minik köfteler kıyma ve pirinçle hazırlanıyor. Bu köfteler daha sonra haşlanmış et ve nohut ile bir araya getiriliyor. Ayrı bir yerde yoğurt ve yumurta ile hazırlanan terbiye yemeğe ekleniyor. En güzel yuvarlamayı Aşina Gaziantep Mutfağı, Yörem Gaziantep Mutfağı ve Yemişhan Restoran’da tadabilirsiniz.

Ciğer

Gaziantep mutfağında ciğer önemli bir yere sahip. Ciğer de tıpkı katmer ve beyran gibi kahvaltıda yeniyor. Ciğer kebabının halk arasında bilinen adı cartlak kebabı. Bu kebapta ciğer şişte ya da kavrularak hazırlanıyor. Ciğerci Mustafa, Muhsinzade ciğer için önerebileceğimiz yerlerden.

Nohut Dürüm

Antep’in fast food'u diyebileceğimiz nohut dürüm, haşlanmış nohudun lavaşa sarılması ya da tırnak pide üzerinde sunulması ile hazırlanan bir yiyecek. Kimyon ve diğer baharatlarla tatlandırmak mümkün. Doğrusu tadı bana çok hitap etmedi ama bir kez deneyebilirsiniz. Nohutçu Adil Usta’da ya da hemen her sokakta göreceğiniz nohut dürümcülerden birinde tadabilirsiniz.

Dolma

Antep yemekleri arasında dolma da önemli bir yere sahip. Antep’te yaklaşık on beş çeşit dolma yapılıyormuş, bana en ilginç gelenlerden biri ise acur dolması oldu. Dolmada kıymanın yanı sıra pirinç veya bulgur kullanılıyor, pişerken mutlaka kemik suyu ve bol ekşi ekleniyormuş.

Antep Tatlıları

Antep deyince akla ilk önce baklava geliyor. Ama kadayıf, şöbiyet, bastık, helva, fıstık ezmesi gibi farklı tatlı çeşitleri de yaygın. Tabii bir de baklavanın çeşitleri var kuru baklava, dolama, havuç dilimi, özel, kaymaklı gibi... İnce ve çıtır baklava yufkası, kaliteli ve bol fıstık, aynı zamanda kaymak ilavesiyle Antep’te tatlılar inanılmaz lezzetli. Antep’te baklava yedikten sonra muhtemelen bir daha başka yerde yediklerinizi beğenmeyeceksiniz. Koçak, İmam Çağdaş, Zeki İnal, Güllüoğlu, Çelebioğulları baklava ve diğer şerbetli tatlılar için en doğru adresler. Erçelebi’de kömürde kadayıf, Özikizler’de künefe tadabilirsiniz. Bir başka yöresel tatlı ise bastık. Bastık, üzüm pekmezi ve nişasta ile yapılan bir tatlı, içine ceviz ya da fıstık ilave ediliyor.

Kahke

Kahke, Antep’e özgü bir çörek. Sade susamlı, tahinli, köy kahkesi gibi çeşitleri var. Bir aya yakın bir süre bayatlamıyor. Gerçekten çok lezzetli tatmakla kalmayın mutlaka alın, sevdiklerinize de götürün. Akşam Simit Fırını, Metanet kahke almanız için önerebileceğim yerlerden.

Antep Peyniri

Koyun ve keçi sütünden yapılan, kahvaltıda yendiği gibi tatlı ve yemeklerde de kullanılan bir peynir çeşididir.

Antep Fıstığı

Gaziantep deyince ilk akla gelenlerden biri şehrin adıyla anılan, yeşil elmas da denilen Antep fıstığı. Ünü ülke sınırlarını aşan bu fıstığın birçok farklı çeşidini bulabilirsiniz.

Bölgeye özgü diğer yemekler arasında hedik (buğdayla yapılan ve ceviz, nar, tarçınla özel günlerde yenen bir yemek), şiveydiz, çiğdem aşı, pirinç böreği, çağla aşı, mıcırık aşı, elma kebabı, börk aşı, zerdali aşı, erik tavası, simit köftesi, süzek yapması, çiğdemli sütlaç, omaç, lohusa emi sayılabilir. Bunlar Gaziantep mutfağında yer alan ama yavaş yavaş unutulmaya yüz tutmuş, artık sofralarda daha az yer verilen lezzetler arasında.

Antep mutfağında etin yanı sıra yeşillikler de önemli bir yere sahip. Ebegümeci, ısırgan, aşotu, yarpuz, nane, tarhun, pirpirim (semizotu) gibi yeşillikler salata ve yemeklerde kullanılıyor.

Gaziantep lezzetleri saymakla bitmez, gitmişken değişik turşularını, şekerlemelerini tadın; lebeniye çorbası, alaca çorba gibi yöresel çorbaları deneyin, Atomcu Celal’de kaymaklı atom için. Size her dükkanda teklif edilen zahter çayını reddetmeyin, hem lezzetli hem yediklerinizin kolay hazmedilmesini sağlıyor. Tarihi Tahmis Kahvesi’nde mutlaka menengiç kahvesi için, yanında içinde leblebi, nohut, menengiç, kendir olan bir çerez tabağı ile ikram ediliyor. Tarihi Kır Kahvesi’nde de yerel kahve ve içecekleri tadabilirsiniz. Kakule, tarçın, karanfil, pekmezle yapılan üzüm şerbetini ya da meyan şerbetini deneyin.

NEREDEN/NE ALINIR?

Gaziantep kalesinin etrafında kurulan eski şehir merkezinde yer alan çarşılarda her türlü ürünü bulmak mümkün.

Almacı Pazarı

Gaziantep’in en bilinen yerlerinden olan Almacı Pazarı, yaklaşık iki yüz elli yıllık bir çarşı. Adını eskiden az bulunan ve kıymetli bir meyve olan elmanın burada satılması dolayısıyla almış. Dar bir sokak üzerinde sağlı sollu pek çok dükkan var. Almacı Pazarı’nda nar ekşisi, sumak, Antep fıstığı, biber çeşitleri, salça, kuru sebzeler, cezerye, pestil, lokum, baharat gibi pek çok yöresel ürünü bir arada bulabilirsiniz. Baharatlar Antep mutfağında önemli bir yere sahip. Bu sebeple buradaki baharatların aroması müthiş. Baharat deyip geçmeyin aldığınızda göreceksiniz kokusu evinizi saracak. Esnaf o kadar ilgili ve cömert ki gezerken tatmanız için ikram edilenlerle karnınız doyabilir. Her şey o kadar güzel ki buradan alışveriş yapmadan ayrılmanız imkansız gibi.

Zeytin Han

Yöresel ve doğal ürünlerin bulunduğu bir dükkan. Bu tarihi handa bir taraftan alışveriş yaparken bir taraftan da mağara ve zeytin kuyularını görebilirsiniz. Burası eskiden zeytin deposu ve üretim yeri olarak kullanılıyormuş.

Bakırcılar Çarşısı

Gaziantep’te bulunan önemli tarihi çarşılardan biridir. Burada çok eski bir geçmişe sahip olan bakır işçiliğinin en güzel örneklerini bulmak mümkün. Bakır cezve-fincan takımları, ayran kapları, tavalar, bakır işlemeli hediyelik ürünler kendiniz ya da sevdikleriniz için alabilecekleriniz arasında.

Zincirli Bedesten

18. yüzyıldan kalma bir yapı olan bedestende özellikle turistlere yönelik pek çok dükkan bulunmakta. Bakır, sedef ve camdan yapılmış objeler, tesbih, kumaş ve takı çeşitleri burada bulabilecekleriniz arasında.

Yukarıda saydıklarımız dışında Antep’ten ne alınır derseniz kutnu ve yemeniyi de listeye ekleyebiliriz. Kutnu Gaziantep’e özgü özel bir kumaş türü, el tezgahlarında dokunan bu ipekli kumaştan yapılan eşarp, şal gibi ürünler ilgi çekici. Yemeni deyince akla önce bir eşarp çeşidi gelse de Antep’te yemeni tabanı kösele, üstü deri topuksuz bir ayakkabı türüne verilen ad. Rengarenk harika bir görüntüsü var, hatıra olarak alınabilir. Ve tabii ki Antep fıstığı ve baklavayı da unutmamak lazım.

NEREDE KALINIR?

Gaziantep’te her zevke ve bütçeye hitap edebilecek konaklama seçenekleri mevcut. Eski konak ya da Antep evlerinden dönüştürülen butik oteller tarihi dokuyu hissetmek isteyenlerin hoşuna gidebilir. Asude Konak, Kale Evi, Anadolu Evleri, Şirehan otel, Belkıs Han, Ali Bey Konağı, Rahmi Bey Konağı, Zeynep Hanım Konağı bu tarz otellerin başında geliyor. Beş yıldızlı otel konforunu arayanlar için Dedeman, Tuğcan ya da Grand Otel bir seçenek olabilir.

Gaziantep eşsiz mutfağının yanı sıra tarihi ve kültürel güzellikleri ile de görülmesi gereken şehirlerin başında geliyor. Ben burada geçirdiğim iki günde Antep’e doyamadım ve en kısa zamanda tekrar gitmeyi istiyorum. Siz de henüz Antep’in güzelliklerini keşfetmediyseniz, seyahat planlarınız arasına almalısınız. Daha sonra eminim benim gibi tekrar gitmenin hayalini kuracaksınız.

Müberra Bağcı

www.egedentarifler.com

Instagram: egedentarifler