Öncelikle Kübalı arkadaşların dolara karşı bir hassasiyetleri olduğunu ve pek sevmediklerini belirteyim. Dolar gördükleri anda basıyorlar komisyonu. Bu sebeple siz siz olun yanınızda Euro götürün ve paralarınızı hava alanında değil şehir merkezindeki CADECA (Casa de cambio) veya bankalarda bozdurun. İkinci önemli konu ise Küba'da iki para birimi olduğu. CUC (Cuban Convertible Peso) ve CUP (Cuban Peso). CUC turistlerin, CUP ise yerel halkın kullandığı para birimi. 1 CUC= 24 CUP iken 1CUC = 1 dolara endekslenmiş durumda. Yani harcarken dolar harcıyormuş gibi düşünseniz yanlış olmaz. Turist olarak bizler maalesef CUP harcayamıyoruz. Ama bu yasağı delebileceğiniz gizli yerleri söyleyeyim; semt pazarları,  dolmuş taksiler (Colectivos), yerel pizzacı ve marketler. 

Küba'da aç kalır mıyım?
Küba'da aç kalan benim yazımı okumamış demektir. Size o kadar güzel restoranlarda o kadar güzel yemek önerileri sunacağım ki, kilo alıp dönebilirsiniz. Birkaç tavsiyem de var tabii. Mesela benim gibi kahvaltı düşkünüyseniz gitmeden mandıradan Ezine peynirlerini, sevdiğiniz tür zeytinleri porsiyonluk vakumlatıp yanınıza almayı unutmayın! Hayat kurtarıyor. Bizim kahvaltılarımız resmen Ege usulüydü. Daha ilk gün gezerken rastladığımız pazarda domatesleri de alınca kahvaltı tamamlanmış oldu. Eksiği yok, fazlası var. Çünkü Küba'da kahvaltı demek meyve demek. Kaldığımız evin yardımcısı olan ve gördüğüm en çalışkan kadınlardan biri olan Amerilis'in kahvaltılarını özleyeceğim. Her sabah karpuz, ananas, papaya, muz, guayabadan oluşan koca bir meyve tabağı ve yanında koca bir sürahi o güne özel taze meyve suyu, istediğiniz gibi hazırlanmış omlet, zeytinyağlı domates, zeytin ve peynirimizle sabahları keyfimize diyecek yoktu. Yanınıza alacağınız yeme&içme tavsiyelerinden biri de poşet çay. Maalesef Küba'da çay değil kahve tüketiyorlar. Bizim için çok önemli olduğundan poşet çaylarımız bavulumuzda hazırdı. Anlayacağınız Küba'da kahvaltı bizim için hiç sıkıntı olmadı. Evdeki bu güzel kahvaltı için tek kişi 5 CUC ödüyorsunuz ve bir kişilik kahvaltı kesinlikle 2 kişiye yetiyor.

Küba'da Paladar denilen restoranlar çok meşhur. Geleneksel Küba yemeklerinin yapıldığı ve genellikle ailelerin işlettiği bu restoranlarda deniz ürünleri, tavuk ve kırmızı et çeşitlerini yanında sade veya siyah fasulyeli pilav, muz veya malanga cipsleri ile servis ediyorlar. Bazı yerlerin hem paladar hem de restoran kısmı bulunuyor. Biz yemek için hep paladarları tercih ettik. Restoran, cafe ya da sokak fark etmez; gideceğiniz her yerde canlı Latin müziği dinleyeceğinizi de söylemeden geçmeyeyim. Siz de müziği duyduğunuz yerde çekinmeyin dans edin. Birkaç dakika sonra garsonlar da size eşlik etmeye başlayacak ve yalnız kalmayacaksınız.

Paladar ve Restoran önerileri

Santa Barbara
15 gün boyunca yediğim en iyi karidesler buradaydı. Belki de ilk yemeğimiz olmasından kaynaklıdır. Çünkü gün geçtikçe karides ve ıstakoz yemekten sıkılır hale geliyorsunuz.

Adres: Calle M #162, e/Linea y 17, Vedado. Tel: (53 7) 832 73 80

Razones
Evimizin arka sokağında yer alan hem paladar hem de restoran bölümü bulunan bu mekan oldukça meşhur. Çok sıcak ve samimi bir çalışan kadrosu var ve çok eğlenceliler. Birkaç kere gittiğimiz bu paladar fazlasıyla tatmin edici. İçi sebze ve peynir ile doldurulmuş bonfile benim favorim.

Adres: Calle F no:63 e/3ra y 5ta., Vedado. Tel: (53 7) 832 87 32

La Vitrola
Plaza Vieja'da bulunan bu cafe&restoran oldukça zevkli ve orijinal döşenmiş. 1950’lerden kalma atmosferinde hoş zaman geçireceğinize eminim. Burada yediğimiz bizde "sıcak tabağı" olarak geçen "La Vitrola Plate" gerçekten lezizdi. Karides ve ıspanak kroket, ızgara ıstakoz, balık, kızarmış karidesler ve ızgara soslu tavuktan oluşan bu tabak denenmeli.

Adres: Havana Vieja Meydanında, San Ignacio ve Muralla caddelerinin köşesinde.

La Guajirito
Bueno Vista Social Club'ın sahne aldığı bu mekanda en çok eğlendiğimiz gecelerden birini geçirdik. Buranın standart menüsü var, sadece ana yemeği değiştirebiliyorsunuz. Başlangıç olarak sarımsak soslu ekmekler ve karides çorbası, ızgara balık, dondurma ve salatadan oluşan menü yanında dilediğiniz üç alkollü/alkolsüz içecek kişi başı 50 CUC. Yemekler çok başarılı olmasa da burada yapılan şov kesinlikle izlemeye değer. Bu arada sadece şovu izlemek isterseniz üç içki 30 CUC’ye yemek almadan izleyebilirsiniz.

El Aljibe
Küba'nın ünlü tavuk restoranı. Dev gibi bir gazebonun altında tahta sandalyeler ve kocaman masalarda yemek yediğiniz sanki bir dağ evini andıran güzel bir restoran. 62 yıllık gizli tarif meşhur limon soslu tavuğu biraz tuzlu ama başarılı. Yine dilediğiniz kadar siyah fasulye ve pilav ile servis ediliyor. Kişi başı 12 CUC.

Adres: Calle 7ma, entre la 24y 26, Miramar Tel: (53 7) 2041583

Factoria Plaza Vieja, Cervezas y Maltas
Vieja meydanında bulunan bu mekan kendi biralarını üretiyor ve oldukça lezzetli. Her daim kalabalık olan bu mekanda oturup top oynayan Kübalı çocuklar ile sırt çantalı turistlerin tezatlığını izleyebilirsiniz. Biz buranın hamburgerini denedik, eti çok lezzetliydi.

Adres: San Ignacio, Plaza Vieja, Havana

Hotel Nacional
Sadece Pina Colada için değil yemek için de gidebilirsiniz. Her zamanki gibi siyah fasülye ve pilav ile servis edilen yemeklerden bu sefer tiftilmiş bonfileyi denedim, gerçekten çok başarılıydı.

Adres: Calle 21 y O, Vedado, Plaza, Ciudad de la Habana Tel: (53 7) 2040575

El Canonazo Morro
Doğu Havana'ya gitmek  için geçtiğiniz tünelin çıkışından hemen sağa doğru döndüğünüzde Morro Kalesine doğru gitmiş oluyorsunuz. Buradaki birkaç restorandan bir tanesi de El Canonazo idi. Nasıl bu kadar güzel kırmızı et yapabildiklerine şaşırıyorum. Ben çoban kavurmaya benzer bir şey yedim. Yumuşacık etleriyle beni benden aldı.

Adres: Morro-Cabana, Casa 27 | Habana del Este, Havana,

Idilio
Ev sahibimiz Maritza'nın tavsiyesi ile gittiğimiz bu paladar en iyilerden biriydi. Daha önce keşfetmiş olsaydık birkaç kere daha giderdik diyebilirim. Ispanaklı ve somon soslu ravioli daha önce hiç tatmadığım süper bir lezzetti. Kesinlikle tavsiye edilir.

Adres: Avenida de los Presidentes No.351 Calle 15, Vedado. Tel: (53 7) 832 8182

El Templete
En güzelini en sona sakladım. Küba'da yediğimiz en iyi yemekti. Hepsinden pahalıydı ama güveçte ahtapot, Sezar salata ve ızgarada günün taze balığı damağımızda unutulmaz tatlar bıraktı. Limanın orada yer alan bu restorana "Feria del Puerto"ya (hediyelik eşya fuarı) gittiğiniz gün uğrayabilirsiniz.

Adres: Ave. del Puerto esq. a Narciso lopez, Havana Vieja. el: (53 7) 866 88 07

Küba'da ulaşmak mı dolaşmak mı?
Bence dolaşarak ulaşmak en güzeli. Eğer Havana'daysanız ve derdiniz burayı keşfetmekse, kendinizi ayaklarınız mahvolup hala fotoğraf çekmeye çalışırken bulana kadar yürüyün. Bir süre sonra kendi haritanızı çıkarmış oluyorsunuz zaten. Yürümek dışında Küba'da ulaşımınızı sağlayabileceğiniz birkaç seçenek var. Halk otobüsleri, dolmuş taksiler, coco taksiler ve bici taksiler. Halk otobüsleri ve dolmuş taksilere CUP ödeyerek binebiliyorsunuz. Şehir merkezindeki şaşalı taksiler turistlerden para kopartmak için var olduğundan ve biz de turist olmadığımızdan tabii ki de eski püskü olanlarına biniyoruz. Bu taksileri parmaklarınızla 2-3 yapıp aşağı doğru sallayarak durduruyorsunuz ve gideceğiniz yeri söylüyorsunuz. Kabul ederse binebilirsiniz. Biz genelde kişi başı 10 CUP ödedik. Coco taksiler arkası iki kişilik olan oldukça şirin sapsarı motorlara deniyor. Tahmin edeceğiniz üzere bu ulaşım da oldukça turistik ve o kadar da gerekli değil. Önde kan ter içinde kalmış bisikletli adamın arkaya oturan iki kişiyi canla başla bir yere götürme çalıştığını görürseniz, bilin ki bu Bici taksi! Kesinlikle binmedim, yazık adamlara yahu!

Sıra geldi Küba'da en çok duyacağınız cümleye: "Taxi mi amigo?" İlk başlarda sazan gibi atladığınız bu soruya zamanla alışıp duymamış gibi yapacağınıza hatta dönüp "bir sus artık yeter" diye bağıracağınıza emin olabilirsiniz. Unutmayın ki halkın kullandıkları hariç hangi ulaşım aracına binerseniz binin pazarlık yapmalısınız. Onlar 5 CUC diyorsa, siz de kapıyı 1'den açın ve 3 ten fazla asla vermeyin. Bu tavrımızla Kübalılar bile Türk olduğumuzu anladı.

Ama neyse ki Küba'daki ikinci haftamızda, artık taksici bir amigomuz vardı. O kadar şeker bir insandı ki her yere onunla gitmeye başladık. Hem değişik yerler öneriyor, hem anlatıyor, hem de az para alıyordu.

My taxi; Osgel Vazquez

Tel: (537) 833 40 89 /Mobil: (53) 52499263

Şehirlerarası yolculuklar içinse Viazul denen otobüsleri tercih edebilirsiniz. Ya da cesaretiniz varsa araba kiralayıp güneye doğru inebilirsiniz. Aslında benim hayalim buydu ama ülkeye ilk indiğimizde o cesareti bulamadık, sonra ise bu uzun seyahat için çok geç kalmıştık. Bu sebeple tur almanın en kolay yol olduğunu düşündük ve ikişer günlük Trinidad ve Cayo Largo turlarını aldık. Eğer Viniales, Trinidad, Cienfuegos, Santa Clara, Varadero, Cayo Largo gibi turistik şehirleri görmek isterseniz ve kolay yolu tercih etmeyi düşünürseniz Cuba Tour'un cazip turları mevcut. Ama tavsiyemi isterseniz, atlayın bir otobüse ve macera yaşayın derim.

Cuba Tour: Calle 23esq. L,Vedado. Habana Libre Otel'in altı.

Tel: (537) 833 23 18

Küba hakkında bilinmesi çok da gerekli olMAyanlar:
- Eğitim ve sağlık hizmetleri ücretsiz
- 18 yaşına girmiş erkeklere 2 yıl askerlik zorunlu
- Petrol çok fazla fakat kirli olduğu için sadece elektrik üretmek için kullanılıyor.
- Şeker kamışı üretimi tamamen hükümete ait. Tarlası olanlar istedikleri takdirde şeker kamışı üretebiliyor ama ürettikleri şekeri sadece hayvan beslemekte kullanabiliyor.
- Inspectorlar (sokakta göreceğiniz sarı üniformalılar) ulaşım imkanı olmayan kişiler için diğer arabaları durdurup bindirme yetkisine sahip kişiler. Benzin tasarrufu yapmak için bu sistem kurulmuş.
- Küba'nın her yerini bitki örtüsü gibi kaplamış olan Marabu, kömür elde etmekte kullanılıyor.

Bunları unutmayın!
- İnsanlar sokakta şarkı söyleyerek yürüyor; şaşırmayın, ayak uydurun!
- Bol bol dans edin ve dans dersi alın.
- Bol bol rom için
- Küba'ya vardığınız an yapacaklarınızı planlayın, tur alacaksanız tur şirketine gidin.
- Taksilere bozuk para ile binin.
- Her şeyde ama her şeyde mutlaka pazarlık yapın!
- Harita edinin!
- 1 CUC=24 Cuban Peso 1 Cuban Peso=1 dolar 1 Euro:1,2 CUC
- Vieja'dan alışveriş yapmayın, hakkınızı Feria Del Puerto'ya saklayın. Ve yine pazarlık yapın!
- Size yardımcı olacağını söyleyenlere inanmayın ve takip etmeyin, peşinize takmayın.
- Sokaklardan puro almayın.
- Deli gibi meyve yiyin bu kadar doğal ve lezzetlisini bir daha bulamayacaksınız. Benim favorim "Guayaba"
- Ülkeden çıkarken hava alanında kişi başı 25 CUC çıkış vergisi ödüyorsunuz, para ayırmayı unutmayın!
- Pasaportunuza Küba giriş çıkış damgası vurdurduğunuzda Amerika'ya giremiyorsunuz, bilginize. (Gerçi bu kural artık değişebilir)
- Küba'da oluşunuzun kıymetini bilin ve her anınızın tadını çıkarın.

Yazının devamı bir sonraki sayımızda!