Çanakkale, Türk milletinin azmini ve inancını tarihe yazdıran bir şehir. Mustafa Kemal, büyük bir mücadele sonrası kazanılan bu zafer için "Çanakkale zaferi Türk askerinin ruh kudretini gösteren şayan-ı hayret ve tebrik bir misaldir." demiştir. Mehmet Akif Ersoy, Çanakkale şehitleri için yazdığı şiirinde bu kahramanlığı şu mısralarla anlatmıştır:

 

"Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker!

Gökten ecdad inerek öpse o pak alnı değer

…

Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?

Gömelim gel seni tarihe desem sığmazsın"

 

Hakkında pek çok kitap yazılan, film çekilen Çanakkale Savaşı’nın geçtiği yerleri görmek isteyenler için Çanakkale çok ilgi çekici bir yerdir. Tarih kitaplarında savaşla ilgili geçen bütün yer isimlerini Gelibolu Yarımadası’nı gezerken görmeniz mümkün.

18 Mart Çanakkale zaferinin yıl dönümü. Ben de bu sebeple sizlere Çanakkale’yi anlatmak istedim. Elbette Çanakkale sadece tarihi ile önem taşıyan bir şehir değil, doğal güzellikleri ve yöresel lezzetleri ile de görülmeye değer.

 

NEREYE GİDİLİR?

Çanakkale’yi gezmeye şehir merkezi ile başlayabilirsiniz. Size ilk önerim Kordon boyunca yürümeniz ve şehrin havasını solumanız olacak. Kordon’da pek çok cafe ve restoran da mevcut. Burada dolaşırken Truva filmi için yaptırılan tahta atı da görebilir ve truva hakkında bilgi edinebilirsiniz. Saat Kulesi, Yalı Camii, Deniz Müzesi, Kent Müzesi, Çimenlik Kalesi merkezde birbirine yürüme mesafesinde bulunan mekanlar.

 

Saat Kulesi

Çanakkale merkezde yer alan Saat Kulesi şehrin simgelerinden biri. II. Abdülhamit zamanında yaptırılmış.

 

 

Çanakkale Deniz Müzesi

Müze Çanakkale merkezde Çimenlik Parkı içerisindedir. Savaşla ilgili malzemelerin sergilendiği zengin bir koleksiyona sahiptir. Müzede Çanakkale Savaşı hakkında bilgi edinmek de mümkün. Ayrıca burada "Nusret Mayın Gemisi"nin bir tıpkı yapımı da bulunmakta.

 

Çimenlik Kalesi

Bugün Askeri Müze olarak kullanılan kale Fatih Sultan Mehmet zamanında inşa edilmiştir. Yapı bugüne kadar sağlam bir şekilde gelebilmiştir.

 

Aynalı Çarşı

"Çanakkale içinde aynalı çarşı

Ana ben gidiyom düşmana karşı

Gençliğim eyvah

Çanakkale içinde bir uzun selvi

Kimimiz nişanlı kimimiz evli

Gençliğim eyvah"

 

Türkülere konu olmuş çarşı, 1890 yılından beri faaliyette. Adını girişinde yer alan aynalardan alan çarşıdan Seyahatname'sinde Evliya Çelebi de söz etmiş.

 

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı

Çanakkale Savaşı’nın yaşandığı topraklar Gelibolu Yarımadasında’dır. Eceabat ilçesinde bulunan milli park, Çanakale’ye yaklaşık yarım saat mesafede. Buraya Çanakkale’den kalkan feribotlarla ulaşabilirsiniz. Eceabat iskelesinin hemen yan tarafında bulunan Tarihe Saygı Anıtı'nı gezerek turunuza başlayabilirsiniz. Milli parkta savaşla ilgili sergilenen birtakım malzemelerin yanı sıra şehitlikler, anıtlar ve yabancı askerlerin mezarları da bulunmaktadır. Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi'nde savaşlara dair kısa filmler izleyip bilgi edinebilirsiniz. Burada ayrıca bir de müze bölümü bulunmakta.

 

Çanakale’de stratejik önemi dolayısıyla pek çok kale ve tabya var. Hatta II. Abdülhamit’in "Kale ve tabyalar hala ayaktaysa düşmanlar boğazı geçemez" dediği söylenir. Bu tabyalardan biri olan Rumeli Mecidiye Tabyası’nda savaş esnasında burada şehit olanların mezarlarının bulunduğu Mecidiye Şehitliğini ve iki yüz kilodan fazla ağırlıktaki mermiyi taşıması ile savaşta efsanevi bir kimlik kazanan Seyit Onbaşı anıtını görebilirsiniz. Ertuğrul Tabyası, Çanakkale Boğazı’nın savunmasını güçlendirmek amacıyla yaptırılan Settülbahir Kalesini desteklemek için kurulan tabyalardan biridir. Tabyanın içi günümüzde müze olarak kullanılmakta, içinde araziden çıkan savaşla ilgili maketler ve objeler sergilenmektedir. Kilitbahir Kalesi, Rumeli Hamidiye Tabyası, Namazgah Tabyası savaştaki diğer önemli noktalar.

Yarımadada pek çok müze de yer alıyor. Çamburnu Müzesi, Eceabat’tan Kilitbahir’e giden yol üzerinde bulunmakta. Özel izinle gezilebilen müzede savaştan kalan araç gereçler sergileniyor. Savaş malzemelerinin sergilendiği bir diğer müze ise Kilitbahir Müzesi.

 

Salim Kutlu Özel Harp Anıları Koleksiyonu (Bakkal Salim Müzesi) 1961’de kurulmuş. Bu ilginç müze Eceabat’a yaklaşık on km mesafede bulunan Alçıtepe Köyü’nde. Müzede mermi, barut, tabanca gibi savaş malzemeleri sergileniyor. Tarihi değere sahip bu malzemeler koleksiyon ruhuna sahip Salim bey sayesinde hurdaya dönüşmekten kurtulmuş.

 

Milli parkta görülmesi gereken diğer yerler arasında savaşta ölen şehitlerin anısına yaptırılan Şehitlik Anıtı, Şahindere ve 57. Piyade Alayı Şehitlikleri gelir.

 

Conk Bayırı bölgesinde Atatürk’ün saatinin parçalandığı yer, Üsteğmen Nazif Çakmak Anıtı, Yeni Zelanda Anıtı, Türk siperleri görülecek yerler arasında. Burada bulunan Atatürk’ün gözetleme yeri de çok güzel bir manzaraya sahip.

 

Milli parkı tam anlamıyla gezebilmek için en az bir gününüzü buraya ayırmanızı öneririm, hatta tarihe ilgi duyuyorsanız bu zamanı daha da uzatabilirsiniz.

 

Truva (Troya) Antik Kenti

Beş bin yıllık bir geçmişe sahip Truva dünyanın en ünlü antik kentlerinden bir tanesi. Homeros’un İlyada destanında anlatılan Truva Savaşı’nın yapıldığı antik kent dünya mirası listesinde yer alıyor. Çanakkale merkeze otuz km uzaklıkta.

 

Assos Antik Kenti (Behramkale)

Behramkale köyü içinde bulunan Assos, çok yüksek ve güzel manzaraya sahip bir konumda. Ünlü filozof Aristotales Assos’ta bir felsefe okulu kurmuş ve önemli çalışmalar yapmış. Burada surlar, tiyatro, Athena tapınağı, nekropol (mezar), akropol (yaşam alanı) bulunmakta. Antik çağdan kalma tiyatronun ve surların önemli bir kısmı hala ayakta. Assos, özellikle gün batımında büyüleyici bir manzaraya sahip. Yazın giderseniz Kadırga koyunda denizin de keyfini çıkarabilirsiniz.

 

Doğal güzelliğe sahip ilçesi Biga, mitoloji ve doğanın birleştiği Kazdağları, doğa sporları ile öne çıkan Yenice, Çanakkale çevresinde ziyaret edilebilecek diğer önemli mekanlar arasında. Bozcaada ve Gökçeada ise özellikle bahar mevsiminde gitmenizi tavsiye edeceğim yerler arasında. Burayla ilgili bilgi için derginin aralık ayındaki dördüncü sayısına bakabilirsiniz.

 

NEREDE/NE YENİR?

 

Peynir Helvası

Çanakkale’ye özgü bir tatlı çeşidi olan peynir helvası klasik helvalardan oldukça farklı. İçinde peynir olması dolayısıyla hafif ve lezzetli. Fırınlanmış ve fırınlanmamış olmak üzere iki halde satılıyor. Merkezdeki çarşıda pek çok helvacı görebilirsiniz. Babalık Helvacısı en bilinenlerden biri.

 

Ezine Peyniri

Artık her şey her yerde bulunabiliyor olsa da Ezine peynirini de yerinde yiyebilir ya da satın alabilirsiniz.

 

Deniz Ürünleri

Çanakkale deniz kıyısında bir şehir olduğundan başta balık olmak üzere tüm deniz ürünleri taze ve lezzetli. Sahilde ya da iç kısımda yer alan restoranlardan birinde balık-meze keyfi yapmadan dönmeyin. Özellikle sardalya bu bölgede en bol çıkan balıklardan. Sahilde güzel bir manzaraya sahip Yalova Restoran balık çeşitleri, özellikle fener kavurma ve mezeleri ile dikkat çeken mekanlardan. 286 Restoran, popüler mekanlar arasında, burada öne çıkan lezzetler sardalya, midye dolma, balık çorbası, pavurya. Pratik ve ekonomik bir yemek ise hedefiniz, merkezde yer alan Sardalye adlı küçük şirin mekan tam size göre. Nefis bir balık ekmek ve yanında turşu suyu. Meyhane konseptinde bir yer içinse Mor Salkım’ı önerebilirim.

 

Yoğurtlu kavurma, avunya mantısı, şaraşura, soğanlı pide, bakla keşkeği, kıstırma (peynirli patlıcan), Mevlevi tatlısı Çanakkale’nin yöresel lezzetleri arasında.

Güzel yemeklerin üzerine kahve için de bir önerimiz olacak; tarihi bir han olan Yalı Han’da nostaljik ve huzurlu bir ortamda kahve keyfi yapabilirsiniz. Kahve için bir başka önerimiz ise Meydani Pastanesi. Burada yanında Gökçeada’nın meşhur badem kurabiyesi ile yapılan kahve sunumları çok hoş. Assos’a giderseniz orada da kahve için Ehli Keyf’e uğrayın derim.

 

NE ALINIR?

Çarşıdaki helvacılardan peynir helvası alıp sevdiklerinize götürebilirsiniz, yaklaşık on beş gün tazeliğini koruyor. Bozcaada’nın meşhur şaraplarından, gelincik şurubundan, domates reçelinden, Gökçeada’nın bademli kurabiyelerinden alabilirsiniz. Ayrıca merkezdeki çarşıdan çeşitli el yapımı ürünler ve hediyelik eşyalar almak mümkün.

 

NEREDE KALINIR?

Grand Anzac Otel, Kervansaray Otel, Hotel Des Etrangers, Hotel Limani, Otel Karaüzüm Çanakkale merkezde gezilecek pek çok yere yürüme mesafesinde olan otellerden bazıları.

 

Çanakkale anlatmakla bitecek şehirlerden değil gezdiğiniz topraklarda pek çok kahramanlık hikayesi yatıyor. "Çanakkale geçilmez" sözünü tarihe yazdıran yüz binlerce askerimizin maneviyatını her adımda hissedebilirsiniz. Çanakkale hem tarihe tanıklığı hem de doğal güzelliği ve farklı lezzetleri ile mutlaka görülmesi gereken yerlerden bir tanesi.

 

Müberra Bağcı

www.egedentarifler.com

Instagram: egedentarifler